Kennisblog: De waarheid achter bekkenstabiliteit

Waarom we het niet meer over ‘peripartum bekkeninstabiliteit’ moeten hebben.

Nee, deze post is geen pleidooi voor het negeren van mensen met klachten aan het bekken. Zeker niet. Het gaat in deze post om de term die gebruikt wordt: ‘peripartum bekkeninstabiliteit’.

Ontstaan van de term ‘bekkeninstabiliteit’

In de jaren ’90 van de vorige eeuw ontstond er een groeiende groep vrouwen met aanhoudende en invaliderende klachten aan het bekken. De term ‘bekkeninstabiliteit’ komt vooral uit de (scandinavische) wereld van de chirurgen die heftige problemen met het bekken op verschillende manieren operatief trachtten vast te zetten. Het beeld was dat de bekkengewrichten op de een of andere manier zo uit verband waren dat er echt sprake was van instabiliteit. Vervolgens is deze term in Nederland overgenomen. Maar wat is ‘instabiliteit’ eigenlijk?

Wat is ‘instabiliteit’

Volgens de AI hulp die tegenwoordig standaard in zoekmachines zit is de betekenis van instabiliteit:

‍‘een gebrek aan stevigheid, balans of stabiliteit, wat letterlijk kan verwijzen naar een fysieke constructie die wankel is. Het kan ook wijzen op een neiging tot veranderlijkheid, chemische veranderingen of het gemakkelijker uiteenvallen van iets. En fysieke instabiliteit is bijvoorbeeld: Een wankele stoel die dreigt om te vallen, of de instabiliteit van de wervelkolom waarbij wervels abnormaal bewegen.’

Dit klinkt heftig en dat is het ook. Maar wat bedoelen we precies met abnormaal bewegen? In de natuurkunde is een instabiel systeem een constructie die, na uit balans te zijn gebracht, niet meer in de oorspronkelijke situatie terug komt. Je denkt bij je lichaam dan vooral aan ‘uit de kom’ zoals bijvoorbeeld wanneer een schouder uit de kom schiet. Maar hoe zit dat dan bij het bekken?

Een instabiel bekken

Echte instabiliteit van de bekkengewrichten komt zeer zelden voor. Er is namelijk héél veel kracht voor nodig om de bekkengewrichten uit elkaar te trekken. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij (motor) ongelukken waarbij grote krachten op het bekken  inwerken. Er ontstaat een breuk waarbij het bekkengewricht open ligt en de overlevingskansen zeer klein zijn. Dit is iets heel anders dan de klachten die veel mensen in hun bekkengebied ervaren. Hoe moeten we deze vaker voorkomende klachten dan bezien en vooral noemen?

Klachten aan het bekken

Mensen met klachten aan het bekken hebben meestal pijn aan de achterzijde van het bekken, soms uitstralend naar de liezen of bovenbenen. Soms is er ook pijn aan de voorzijde bij het schaambeen. Als klachten lang aanhouden kunnen er allerlei secundaire pijnklachten optreden op andere plaatsen in het lichaam, tot aan de nek toe. Overigens kan het ook voorkomen dat er weinig pijn ervaren wordt.

Een ander probleem is dat mensen beperkt zijn in hun functie. Dat wil zeggen dat staan, lopen of zitten problemen geeft. Het doet pijn, of mensen zijn beperkt in kracht of uithoudingsvermogen. Hoewel er duidelijk een probleem is in het bekken, zijn deze bekkens niet ‘instabiel’ zoals hiervoor beschreven. Er wordt tegenwoordig dan ook niet meer gesproken over bekkeninstabiliteit maar over bekkengordelpijn of bekkengordelklachten.

Verschilbekkenpijn en bekkengordelpijn

Bij problemen met de blaas, bekkenbodem, de genitaliën of darmen spreken we over bekkenklachten. Voor het onderscheid met problemen aan het bekken, de gewrichten en spieren spreken we dan over bekken-gordel-klachten.

Waarom niet peripartum?

Peripartum betekent: rond de zwangerschap. Bekkengordelklachten werden aanvankelijk alleen gezien bij vrouwen tijdens of na hun zwangerschap. Maar deze klachten bestaan ook bij mannen. De eerste man waarbij we bekkenklachten herkenden was een politieagent die tijdens een val bij een judo- training verkeerd was neergekomen. Bekkengordelklachten ontstaan niet alleen rond de zwangerschap, en ook niet alleen maar bij vrouwen. Dat brengt ons bij mogelijke oorzaken voor bekkengordel-klachten.

Oorzaken voor bekkengordelpijn

In het begin werd er gedacht dat bekkengordelklachten ontstonden als gevolg van hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap. Nu is het wel zo dat de banden (ligamenten) in de zwangerschap onder invloed van hormonen wat elastischer worden. Daardoor moet het lichaam meer spierkracht inzetten om het bekken onder controle te houden. Dit maakt bekkens tijdens de zwangerschap iets kwetsbaarder maar het is niet de oorzaak van de klachten. Die oorzaak lijkt veel meer gelegen in een overbelasting van de bekkengewrichten. Net zoals je een enkel kunt verstuiken of een knie verdraaien kan je je bekken ook overbelasten. En hoewel dat in de zwangerschap iets eerder kan gebeuren wil het niet zeggen dat elke zwangere vrouwbekkengordelklachten krijgt of houdt. En na een mechanische impact op het bekken door een val, ongeval of andere overbelasting kan dus iedereen, vrouw, man en zelfs ook kinderen, bekkengordelklachten krijgen.

Waarom houden bekkengordelklachten aan?  

Het bekken ligt erg centraal in het lichaam. Bij bijna alle activiteiten is het bekken betrokken. Dit betekent dat wanneer het bekken eenmaal overbelast is, het niet altijd gemakkelijk is het bekken zo te ontzien dat het goed kan herstellen. Daardoor kunnen deze klachten soms jarenlang aanhouden.

Herstellen van bekkengordelklachten

Gelukkig zijn veruit de meeste bekkengordelklachten, zelfs als ze al jarenbestaan, goed te behandelen. Daarvoor moet het bekken de tijd en ruimte krijgen om te herstellen. Dit vraagt discipline en doorzettingsvermogen. Veel mensen met aanhoudende klachten hebben de neiging dóór te gaan vanuit het idee dat bewegen en trainen heilzaam is. Bij bekkengordelklachten moet in eerste instantie de belasting juist verminderen om het herstel te laten inzetten. Deze benadering lijkt contra-intuïtief maar is in de praktijk zeer effectief gebleken! Je hoeft dus niet te blijven lopen met bekkengordelklachten!

Meer weten? Neem contact met ons op via: info@spineandjoint.nlof bel 0104642211 of kijk verder onze website: www.spineandjoint.nl